پژوهشی تازه ابعاد مرگومیر ناشی از تأخیر در واکسیناسیون کرونا در ایران را نشان داده است. در این تحقیق، ایران با هشت کشور با میزان درآمد مشابه، مقایسه شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش، اگر مردم ایران با نرخ مشابه کشورهای همسایه مثل ترکیه و بحرین واکسینه شده بودند، آمار قربانیهای کرونا تا ۷۵ هزار نفر کمتر میشد.
محمدکاظم عطاری، محقق پزشکی، به بیبیسی فارسی گفت که «نتایج این تحقیق با تکیه بر آمارهای رسمی منتشر شده از طرف کشورها» به دست آمده است. او میگوید این تفاوت فاحش آمار مرگومیر در ایران به دلیل اقداماتی است که دولت ایران «انجام نداده است که عمدتا به بحث واکسیناسیون مربوط است.»
شهرام کُردستی، استاد دانشگاه کینگز کالج لندن در رشته ایمنیشناسی سرطان و از نویسندگان این تحقیق، هم به بیبیسی فارسی گفت بحثهای زیادی درباره واکسن و اینکه چه واکسنهایی مورد استفاده قرار گرفت، انجام شد. اما یکی از جنبههای کمترپرداختهشده، سرعت انجام واکسیناسیون است و به گفته او در این مقاله تحقیقی به همین موضوع پرداخته شده است.
آقای کردستی توضیح داد در ایران، که به عنوان نمونه در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت، اگر از الگوی ترکیه درباره سرعت واکسیناسیون استفاده میشد، تا چه اندازه از مرگومیر بیشتر جلوگیری میشد.
این استاد دانشگاه کینگز کالج لندن میگوید: «یافتهای که برای ما بسیار جلب توجه کرد، این بود که سرعت واکسیناسیون عامل مهمی در سرعت پیشگیری از میزان مرگومیر است. »
محمدسعید رضاییزواره، یکی از دستاندرکاران تهیه این تحقیق، درتوییتر نوشته «اگر ایران واکسیناسیون کووید-۱۹ خود را طبق مدل ترکیه انجام میداد (از نظر شروع و سرعت پیشبرد)، این میتوانست در مقایسه با تعداد مرگ فعلی، از ۵۰ هزار مورد مرگ بیشتری ناشی از کووید-۱۹ پیشگیری کند.»
این تحقیق نه تنها بر اساس آمارهای رسمی منتشرشده توسط جمهوری اسلامی نشان میدهد که واکسیناسیون بر پایه برنامهای منظم و جدی پیش برده نشده و آمار مرگومیر را افزایش داده است، بلکه از طرف دیگر خامنهای در دیماه ۱۳۹۹، در سخنرانی تلویزیونی گفت: «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا ممنوع است.»
تحریم واکسنهای ساخت بریتانیا و آمریکا بر پایه دستور خامنهای علاوه بر تاخیر در روند واکسیناسیون، مخالفتهای گسترده در داخل ایران به همراه داشت.
شماری از وکلای دادگستری و فعالان مدنی در ایران که قصد داشتند یک شکایتنامه علیه مقامات ارشد حکومتی تنظیم کنند، بازداشت شدند. این افراد که بعدا به «دادخواهان سلامت» معروف شدند در دادگاه انقلاب به زندان محکوم شدند.