اندیشکده بروکنیگز آمریکا نوشته: ارتحال رئیسی تاثیری در سیاست امنیتی، هستهای و منطقهای حکومت ایران ایجاد نخواهد کرد.
شورای روابط خارجی آمریکا نیز پیشبینی کرد رئیس جمهور بعدی رژیم ایران همچون رئیسی وفادار به رهبر و البته جوانتر خواهد بود.
اما استیون ارلانگر، تحلیلگر روزنامۀ نیویورکتایمز معتقد است که مرگ ناگهانی رئیسی، آنهم در دورهای که رژیم جمهوری اسلامی مشغول انتخاب رهبر آینده است، فصل تازهای از بیثباتی را آغاز میکند.
به عقیدۀ او این رویداد غیرمنتظره میتواند راه مجتبی خامنهای را برای جانشینی پدرش آسانتر کند.
ایرج مصداقی، از جانبهدربردگان کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ هم می گوید: اگرچه رئیسی یکی از تدارکاتچیهای نظام اسلامی بود، اما کشته شدن او نظام را با چالشی جدی روبهرو میکند. انتخاب رئیس جمهوری جدید به رودرویی جدید باندهای درونی نظام اسلامی منجر میشود. تکلیف ریاست مجلس خبرگان رهبری مشخص نیست. جنتی در انتخابات شرکت نکرده بود تا راه برای انتخاب رئیسی باز شود. از سوی دیگر راه برای انتخاب مجتبی خامنهای در مقام جانشینی پدرش بازتر شده است.
این در حالیست که دوره ششم مجلس خبرگان رهبری که اختیار عزل و انتصاب رهبر جدید جمهوری اسلامی را دارد امروز افتتاح شده و محمدعلی موحدی کرمانی با ۵۵ رای از میان ۸۳ رای به ریاست آن رسیده است.
بی بی سی در گزارشی گفت: آقای موحدی کرمانی پس از احمد جنتی ۹۷ ساله به ریاست مجلس خبرگان رسیده است. آقای جنتی در انتخابات این دوره مجلس خبرگان ثبت نام نکرد و دیگر از اعضای آن محسوب نمیشود.
دو روز پیش از تشکیل دوره ششم مجلس خبرگان، ابراهیم رئیسی و محمدعلی آلهاشم، دو عضو این مجلس در سقوط هلیکوپتر کشته شدند. رسانههای ایران پیش از این آقای رئیسی را که هشتمین رئیسجمهور ایران بود، از گزینههای محتمل ریاست مجلس خبرگان عنوان میکردند.
در جریان انتخابات دوره ششم مجلس خبرگان، صلاحیت حسن روحانی برای نامزدی از سوی شورای نگهبان رد شد و صادق لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از میان ۵ نامزدی که برای ۴ کرسی استان مازندران با هم رقابت میکردند، پنجم شد و از راهیابی مجدد به مجلس خبرگان باز ماند.
در تصاویر منتشر شده از مراسم افتتاح دوره ششم خبرگان، تصاویر حسن روحانی و صادق لاریجانی دیده نمیشود.
وظیفه اصلی مجلس خبرگان رهبری تعیین رهبر جدید جمهوری اسلامی ایران است. این مجلس آخرین بار در خرداد ۱۳۶۸ و پس از مرگ آیتالله روحالله خمینی، علی خامنهای را به عنوان رهبر انتخاب کرد.
آقای خامنهای ۸۵ سال دارد و در پایان دوره کنونی خبرگان در صورت حیات، ۹۳ ساله خواهد بود.
قانون اساسی جمهوری اسلامی میگوید «هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود» یا «معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود بر کنار خواهد شد» و تشخیص این امر بر عهده مجلس خبرگان است.
منتقدان سیاستهای جاری در ایران میگویند مجلس خبرگان در ۳۵ سالی که از عمر رهبری آقای خامنهای سپری میشود، به وظیفه خود برای نظارت بر عملکرد رهبر جمهوری اسلامی ایران عمل نکرده است.
