هشدار به آمریکا: یک احساس امنیت غیر واقعی شما را منهدم می کند
مصاحبه اختصاصی با شاه ایران
خبر های آمریکا و جهان گزارش ۲۲ مارس ۱۹۷۶ (دوم فروردین ۱۳۵۵ = ۲۵۱۵ ایرانی)
عکس " شاه ایران، پادشاه نفت " روی جلد تایم ۱۹۷۴
محمد رضا شاه پهلوی: اجازه بدهید این پرسش را از شما بکنم. آیا ایالات متحده آمریکا از عهده از دست دادن ایران بر می آید؟ آیا همه جهان چنین استطاعتی را دارد؟ شما نمی توانید فقط در دنیای خیالی خود " آمریکای نظامی " زندگی کنید – و ببینید که کشور های دیگر سرانجام از بین میروند. یک احساس امنیت غیر واقعی شما را نابود خواهد کرد – مثل هیچ. اگر شما سیاست را دنبال کنید ایران کشوری است که اگر برود شما نیز این رفتن را بطور بدی حس خواهید کرد. اگر ما نابود شویم، فکر نکنید که بقیه منطقه آنطور که هست خواهد ماند. اگر ما برویم سرنوشت سنگدلانه منطقه در مورد این منابع انرژی برای اروپا و ژاپن و تا اندازه ای آمریکا هم خواهد رفت و نه تنها به مخاطره خواهد افتاد بلکه بکلی قطع خواهد شد… اگر شما دوستان ما باقی بمانید، روشن است که از اعتبار، قدرت و منزلت کشور من بنفع کشور تان بهره خواهید برد. اما اگر تلاش کنید تا روش های غیر دوستانه در مقابل کشور من اتخاذ کنید، ما می توانیم بد جوری شما را صدمه بزنیم بیش از آنکه شما بتوانید بما صدمه بزنید. نه فقط از طریق نفت – ما می توانیم دردسر برای شما در منطقه ایجاد کنیم. اگر شما به ما فشار بیاورید تا ما روش دوستانه خود را با شما تغییر دهیم واکنش آن غیر قابل اندازه گیری خواهد بود… نگران هستم که امروز آمریکا دیگر آن اعتبار خود را از دست داده است. شما همانند یک غول زمین گیر و عاجز دیده می شوید. آنگولا تاثیر بسیار زیادی در آن داشته است. این نوع سیاست ها تنها شما را به سوی ویتنام های دیگری در آینده سوق می دهد. اتفاقات زیادی پیش از انتخابات خواهد افتاد؛ اما بعد از انتخابات دنیا دیگر همان جهان نخواهد بود و شما بایستی باز هم گریبانگیر همان مشکلات خواهید بود. من امیدوارم بعد از انتخابات بتوانید تصمیم هائی بگیرید که شما را بجلو رهنمون شود…
پرسش: آیا شما طرحی در دست دارید که رآکتور های اتمی ، و حتی مراکز تهیه سوخت اتمی، از آمریکا بخرید؟
محمد رضا شاه پهلوی شاه ایران: من در نظر دارم رآکتور های اتمی از آمریکا بخرم. اگر آنها قیمت های رقابتی داشته باشند… در مورد مراکز تهیه سوخت اتمی، هنوز نه، زیرا فقط در صورتی با صرفه است که به مقدار انبوه تولید شود. شاید یکروز ما بسیاری نیروگاه اتمی داشته باشیم آنگاه ممکن است تولید انرژی هسته ای را هم در کشور خود انجام دهیم. اما فراموش نکنید که ما قرار داد منع گسترش را امضا کرده ایم و وقتی ما چیزی امضا کردیم متعهد هستیم.
نکات برجسته:
یک رهبر خاور میانه ای روی آمریکا برای تسلیحات، صنایع مدرن و تکنولوژی حساب می کند، آمریکا ایران را یک تولید کننده نفتی مطمئن می داند. با وجود این روابط گرم دوستان به جانب فرسایش گام بر میدارد. شاه توضیح میدهد چرا.
متن گفتگو :
پرسش : اعلیحضرت، ما می شنویم که ایران بسوی گرفتاری های مالی زیادی گام بر میدارد با وجود اینکه ثروتی مثل نفت دارد. آیا شما میخواهید از خواسته ها و برنامه های پیشرفتگی خود را قطع کنید؟
جواب : ما تقریبا ۲ بیلیون دلار کسر بودجه داریم، و در آمد ما نزدیک به ۴ بیلیون دلار کاهش یافته است. ما تلاش داریم هر چه می توانیم در داخل صرفه جوئی کنیم. ما یک برنامه منسجم و جدی بر علیه فساد و ارتشاء آغاز کرده ایم. در بسیاری موارد می بینیم که ارتشاء داخلی ما بدلیل ارتباط مردم با خارجیان است ( منظور شاه در اینجا اشاره به رشوه خواری هائی که بیگانگان به ایران تحمیل میکردن می باشد ). و خدایا، این خارجیان بسیار، بسیار دچار فساد هستند! من در این مورد سخن نخواهم گفت ولی غیر قابل تحمل هستند.
بیگانگان از اینکه معامله های کثیف انجام بدهند یا رشوه بدهند دریغ نمی کنند، ما ریشه این را خواهیم سوزاند، و این شاید بسیار صرفه جوئی کند.
ما هیچ یک از برنامه ها را تعطیل نخواهیم کرد. شاید بعضی به تاخیر بیافتد، چند ماهی، ولی همین. تصور می کنم ما قادر خواهیم بود طرح ها را با کمی تاخیر انجام دهیم.
پرسش : شما بیلیون ها دلار صرف امور دفاعی می کنید. آیا امنیت ایران نیازی به چنین تجهیزاتی و ارتشی با این عظمت دارد؟
جواب : بدیهی است، برای اینکه آنچه در اطراف ما میگذرد و میزان تسلیحاتی که در اطراف ما است این را اقتضا میکند. فقط بیست سال آینده منطقه اقیانوس هند را در نظر بگیرید. و منظور از " اقیانوس هند " همه کشور هائی هستند که حریمشان به اقیانوس هند متصل است. شرق آفریقا هنوز از آرامش و امنیت بسیار فاصله دارد و احتمالا تحولات منطقه ای این ناحیه را نا آرام خواهد کرد. بیربر ( نقطه ای که روس ها بصورت ستاد نیروی دریائی در جمهوری سومالی می سازند ) تنها مورد نیست نقاط حساس دیگری هم هستند.
خلیج پارس، در خود ۷۰ درصد انرژی مورد نیاز جهان را و تقریبا ۹۰ درصد نفت ژاپن را تامین می کند. اگر این راه ارتباطی امن نباشد، در آنصورت ژاپن، و اروپا ترک بر می دارد. حال که ما اینکار را خودمان می کنیم همزمان بنظر من خدمت بزرگی برای تمام اروپا و ژاپن انجام میدهیم. امیدوار بودم این مسئولیت مشترک بود و بسیاری کشور های دیگر بحد امکاناتشان شریک بودند. اما در حال حاضر ما اینکار را انجام میدهیم.
پرسش : کنگره آمریکا نگرانی خود را در مورد شرکت آمریکا به منظور افزایش قدرت نظامی ایران ابراز نگرانی کرده است. آیا ریسک بزرگی نیست که اینهمه مشاور آمریکائی دارید؟
جواب : پیش از همه چیز، من نمیدانم نگرانی شما در اینمورد چیست. ما هزینه این متخصصین و اسلحه ها را میپردازیم. من ضمنا نمیتوانم ببینم که شما چه منظوری از " گرفتاری – درگیری " دارید برای اینکه قرار داد ها حاکی از آن است که این افراد در هیچ جنگی دخالت نخواهند کرد اگر کشور من با کشور دیگری جنگ کند. اینها شرائط قرار داد است.
پرسش : اجازه بدهید این پرسش را از شما بکنم. آیا ایالات متحده آمریکا از عهده از دست دادن ایران بر می آید؟ آیا همه جهان چنین استطاعتی را دارد؟
جواب : شما نمی توانید فقط در دنیای خیالی خود " آمریکای نظامی " زندگی کنید – و ببینید که کشور های دیگر سرانجام از بین میروند. یک احساس امنیت غیر واقعی شما را نابود خواهد کرد – مثل هیچ. اگر شما سیاست را دنبال کنید ایران کشوری است که اگر برود شما نیز این رفتن را بطور بدی حس خواهید کرد. اگر ما نابود شویم، فکر نکنید که بقیه منطقه آنطور که هست خواهد ماند. اگر ما برویم سرنوشت سنگدلانه منطقه در مورد این منابع انرژی برای اروپا و ژاپن و تا اندازه ای آمریکا هم خواهد رفت و نه تنها به مخاطره خواهد افتاد بلکه بکلی قطع خواهد شد…
پرسش : چه خواهید کرد اگر کنگره آمریکا فروش این سلاح ها را در منطقه خلیج پارس تحریم کند؟
جواب : این کار بسیار عاری از حس مسئولیت خواهد بود که اصلا در موردش فکر نمی کنم. اما اگر اتفاق بیافتد تصور میکنید دستان مان بسته است؟ ما ده بازار دیگر برای اینکه این کالا هائی را که لازم داریم به ما بدهند داریم. کسانی هستند که منتظر همین لحظه هستند.
اگر شما دوستان ما باقی بمانید، آشکار است که از منزلت، اعتبار و قدرت ما بهره خواهید برد. اما اگر تلاش کنید که قدم های غیر دوستانه بر علیه کشور من بردارید ما میتوانیم شما را بد جوری صدمه بزنیم بیشتر از اینکه شما بتوانید به ما صدمه بزنید. نه از طریق نفت – ما میتوانیم شرائطی بوجود آوریم که منطقه برای شما متلاطم شود. اگر شما به ما فشار بیاورید و روش دوستانه خود را عوض کنید بازگردانی آن غیر قابل اندازه گیری خواهد بود.
پرسش : آیا تسلیحات و تکنولوژی آمریکا برای مردم شما بیش از اندازه پیچیده نیست؟
((ببینید خبرنگار جواب های دیگری که انتظار نداشته شنیده و حالا میخواهد به مردم ایران توهین کند و آنها را بی عرضه خطاب کند . – مترجم ))
جواب : خوب، تا حالا که ما قادر بوده ایم آنرا را اداره کنیم، میزان و دسته بندی این تسلیحات همان است که خودتان دارید. اگر دسته بندی آنها پائین است بدلیل کمبود وسائل یدکی است، و آنهم مسئولیتش به گردن شماست. شما وسائل یدکی لازم را به ریتمی که مورد نیاز است تامین نمی کنید. و گر نه تعلیماتی که افراد ما میگیرند همان تعلیماتی است که نفرات شما می گیرند، آنها از مدارس شما فارغ التحصیل می شوند، بنا بر این اگر خوب نیستند محصول تعلیمات شما هستند.
((ببینید چقدر زیبا حریف تو دهنی می خورد .))
پرسش : آیا ایران به خرید تسلیحات آمریکائی ادامه خواهد داد اگر هنوز آمریکا به اندازه کافی نفت نخرد؟
(( به نوعی سیاستمدارانه می خواهد گوشزد کند که ممکن است با تحریم اقتصادی روبرو شود .))
جواب : بدیهی است – اگر ما پول داشته باشیم اینکار را می کنیم. ما هرگز برنامه نداریم بیش از سفارش اول اف -۱۴ هواپیما بخریم، ولی طرحی داریم که میخواهیم صد ها و صدها نوع دیگر هواپیما های پیشرفته از نوع اف -۱۶ و چیز های دیگر بخریم. من تصور می کنم نیاز این کشور به هواپیما های آواکس (هواپیما های اعلام خطر و سیستم کنترل هوائی) بدون حد است.
" شما ها همانند غول های شکسته و تکیده میمانید "
پرسش : آیا ایران ایالات متحده را یک هم پیمان با مسئولیت و قابل اعتماد می داند؟
جواب : خوب، من تصور می کنم امریکای امروز فاقد آن اعتبار بالای سابق است. شما بیشتر همانند غول های شکسته و تکیده هستید. آنگولا به این مسئله بیشتر دامن زده است. این نوع سیاست شما را در آینده به ویتنام های بیشتر سوق خواهد داد. بسیاری چیز ها پیش از انتخابات اتفاق خواهد افتاد و بعد از انتخابات هم شما دیگر در آن مقام نخواهید بود که بتوانید مشکل را مهار کنید. من فقط امیدوارم بعد از انتخابات بتوانید تصمیم درستی برای پیشبرد مقاصد اتخاذ کنید.
پرسش : برخی ای مقامات آمریکائی وزیر خزانه داری ویلیام – ای. سیمون یکی از آن ها است میگوید آمریکا بایستی از ایران رو برگرداند و بیشتر به عربستان سعودی نزدیک شود.
جواب : من تصور می کنم روابط بین دو کشور در چنان سطح بالائی قرار دارد که نمی تواند احساسات شخصی و زود گذر شغلی را تحت الشعاع قرار دهند. این یک روابط پایه دار است، و حتی اگر مردمانی این عقیده را پیدا کنند پایدار نخواهد بود.
پرسش : آیا شما پیش بینی می کنید یک جنگ دیگر بین اعراب و اسرائیل در این سال رخ دهد و یا ادامه جنگ ها در لبنان باشد؟ اگر جنگی در خاور میانه رخ دهد سیاست ایران چه خواهد بود؟
جواب : نمی توانم بگویم که یک موقعیت گلگون و مناسبی است، و باز هم، شاید انتخابات آمریکا با آن ارتباط داشته باشد. من مطمئن هستم که انتخابات آمریکا چیز هائی بسمت دیگر بحرکت در خواهند آمد. در ضمن ما بایستی ، تمام ما، به آنچه قادریم و میتوانیم تلاش کنیم. به تصور من بهترین آن است که کنفرانس ژنو را مجددا بر پا کنیم و فرمول مناسبی برای شرکت فلسطینی ها در آن بیابیم.
اتفاقاتی که در لبنان می افتد مایوس کننده است، و این کشور بیچاره متحمل خسارات زیادی شده. در این برهه از زمان بنظر می رسد به بن بست رسیده، از نوع بسیار خطرناکش.
میتوان دید که نخست وزیر اسرائیل ( اسحق رابین ) میگوید منتظر جنگی در ماه مه است. من نظر خودم بر این بوده که قطعنامه شماره ۲۴۲ ( شورای امنیت سازمان ملل ) و قطعنامه ۳۳۸ ( که در واقع خواستار آتش بس و خارج کردن نیرو ها و مذاکرات صلح است ) بایستی بمورد اجرا درآید. ما نمی توانیم تمام شده تلقی کنیم – تصرف زمین بزور – برای اینکه اگر در یک جائی بپذیرید چرا در جای دیگر مانع دیگری شوید؟
اسرائیل و سازمان ملل، بایستی درپی یک تظمینی باشند که فرمولی مبنی بر امنیت مرز ها را در آینده تضمین کند. همیشه که نمیتوان جنگ را تجربه کرد.
پی ال او ( سازمان آزادیخش فلسطین ) بهر طریق بایستی در ژنو شرکت داده شود؛ زیرا شما نمی توانید وجود اینهمه فلسطینی را منکر شوید. ما هنوز اینرا نپذیرفته ایم. اگر ما موجودیت اسرائیل را می پذیریم، بایستی موجودیت فلسطین را هم بپذیریم، این یک حقیقت است. در صورت جنگ من نمیتوان ببینم که رفتار ما تغییر پیدا کند. اما امیدوارم جنگ هرگز اتفاق نیافتد، زیرا نتیجه اش انتظارات غیر قابل تصور خواهد بود.
پرسش : اعلیحضرت، هنوز باور دارید که ایران به یک قدرت جهانی تبدیل خواهد شد؟
جواب : آری، من فکر می کنم در ۲۵ سال آینده بسیار کار ها می توان انجام داد. شاید من نباشم ولی پیشتر بنیان کارها ریخته خواهد شد.
در دوازده یا ۱۳ سال چهار چوب اساسی در هر زمینه ای بطور محکم ریخته خواهد شد. و از همانجا ما طرح های خود را با استفاده از موقعیت ها برای تولید امکانات و قدرت پیش خواهیم برد – اقتصادی، صنعتی و نیروی انسانی که از همه مهمتر هستند.
شاید نفت تا آن زمان تمام شود، گر چه من امیدوارم در ده سال آینده بتوانیم صرفه جوئی در نفت را آغاز کنیم. در ضمن ما بسوی استفاده از نیروی اتمی و انرژی خورشیدی خواهیم رفت. ما نبایستی در راه پیشرفت دچار بحران اقتصادی بشویم. کشور پهناور است و ما زمین سترون فراوانی در اختیار داریم و بنظر نمی رسد که آلودگی هوا مشکلی باشد. ما بایستی در ذخیره انرژی و استفاده از پتروشیمی پیشقدم شویم. همچنین ما بایستی ذخیره گاه بکنیم. ما مردم خود را آموزش خواهیم داد که بتوانند در زمینه های مختلف این کشور را از جمله یکی از فریبنده ترین کشور ها بشود.
پرسش : آیا شما طرحی در دست دارید که رآکتور های اتمی ، و حتی مراکز تهیه سوخت اتمی، از آمریکا بخرید؟
جواب : من در نظر دارم رآکتور های اتمی از آمریکا بخرم. اگر آنها قیمت های رقابتی بهتری نسبت به آنچه از سوی فرانسه و آلمان ارائه شده داشته باشند…
در مورد مراکز تهیه سوخت اتمی، هنوز نه، زیرا فقط در صورتی با صرفه است که به مقدار انبوه تولید شود. شاید یکروز ما بسیاری نیروگاه اتمی داشته باشیم آنگاه ممکن است تولید انرژی هسته ای را هم در کشور خود انجام دهیم. اما فراموش نکنید که ما قرار داد منع گسترش را امضا کرده این و وقتی ما چیزی امضا کردیم متعهد هستیم.
پیوند ها در ایران : سرها خواهد چرخید"
پرسش : شما پیشتر در مورد ضد فساد گفتید، ضد فساد انتخاباتی گفتید. چه برنامه هائی در نظر دارید؟
جواب : مبارزه با سود جوئی منجر به این شده که تورم به صفر برسد. امیدواریم صفر شود؛
و در مورد فساد، ما در حال حاضر در کشور در موقعیتی هستیم که ثبات داخلی و مبارزه با فساد در تمام سطوح نه فقط در مورد فساد یقه سفید ها. اگر ما با فساد در مقامات بالا برخورد کنیم سرها خواهد چرخید. و شکی ندارم که این کار دنبال خواهد شد. در کشور های دیگر ممکن است بخواهند در فساد زندگی کنند ولی نه در مورد ما.
گذشته از آن، ما به زمان نیاز خواهیم داشت که بنوانیم قیمت مایجتاج اولیه را تثبیت کنیم، برای داخل و برای واردات. ما در گذشته توسط بیگانگان رو دست خورده ایم. شرکت های خارجی و موسسات به ما گرانفروشی می کردند و مدتی وقت لازم داریم تا قیمت های اصلی را بیابیم.
پرسش : آیا ایران " دارای پلیس امنیتی است " آنطور که دیگران می گویند؟
جواب : نه، من فکر نمیکنم دارم بعضی راز های دولتی را فاش می کنم، ولی بسیاری از مردمان در پلیس امنیتی ما که نزدیک به ۳۴۰۰ نفر هستند سازمان یافته اند. من به ارقام چشم گیری برخورده ام که می گوید میلیون ها نفر در سازمان امنیت ما هست و ما بیش از صد ها هزار نفر زندانی سیاسی داریم. این ارقام شاید نزدیک به ۳۲۰۰ و ۳۳۰۰ نفر باشد، جالب است که چقدر چیز ها بزرگ و اغراق می شوند
پایان