کسینجر: نباید میگذاشتیم شاه به نقطه غیرقابل بازگشت برسد
هنری کیسینجر، چهره سرشناس و جنجالی دیپلماسی آمریکا و وزیر امور خارجه پیشین این کشور در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.
کیسینجر زندگی اجتماعی پر سر و صدایی هم داشت. گردهماییهای صاحبان ثروت و شهرت در واشنگتن هیچوقت بدون حضور کیسینجر بر سر میز شام کامل نمیشد. فهرست بلند بالای آشنایان و حضور ذهن بالای او باعث میشد همواره عدهای بهدنبالش باشند.
او هیچگاه بهخاطر پافشاریاش در پیگیری منافع آمریکا و دفاع از سبک زندگی آمریکایی ابراز پشیمانی نکرد. او در جایی گفته بود: “کشوری که در سیاست خارجیاش بهدنبال کمال اخلاقی باشد، نه به کمال خواهد رسید و نه به امنیت.”
یورونیوز در گزارشی گفت: کیسینجر بهویژه در میان ایرانیان به دلیل حمایتش از محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران شهرت دارد. وی از جمله چهرههای دیپلماسی آمریکاست که خواستار حفظ حکومت شاه بود.
نباید میگذاشتیم شاه به نقطه غیرقابل بازگشت برسد
غلامعلی خوشرو، نماینده اسبق جمهوری اسلامی در سازمان ملل در یادداشتی خاطره خود از دیدار با هنری کیسینجر را بازگو کرد.
وی نوشت: در ابتدا این دیدار کیسینجر خطاب به من گفت: برای من ایران همیشه مهم بوده است. احترام من به ایران بر اساس ایدئولوژی یا نظام سیاسی حاکم بر ایران نبوده و نیست، بلکه ریشه در عمق استراتژیک ایران دارد. ایران حایز اهمیت ژئوپلیتیک و دارای تمدن غنی و فرهنگ انسانی عمیق است. خوب است از ابتدا بین روابط شخصی و مصالح ملی تفکیک ایجاد کنیم. ما با شاه و رژیم گذشته رابطه شخصی ویژه ای نداشتیم (نه اینکه روابط شخصی ما بد باشد) بلکه ایران را به عنوان عامل اصلی ثبات در منطقه میدیدیم. امریکا در آن شرایط تاریخی و سیاسی با ایران منافع مشترک بسیاری داشت. ملاحظات راهبردی امریکا و جغرافیای سیاسی ایران بود که منافع دو کشور را به هم نزدیک میکرد.
من فرصت را غنیمت شمرده و موضوع انقلاب اسلامی در ایران را پیش کشیدم و از او پرسیدم: شما به عنوان یک استراتژیست از چه زمانی متوجه شدید که تحولات انقلابی در ایران آغاز شده و رژیم گذشته دیگر قابل دوام نیست؟
او در پاسخ به این پرسش من گفت: من باید اقرار کنم که ما اصلا نفهمیدیم چه تحولاتی در ایران در حال شکل گیری است، اگر ما شاه را درست حمایت میکردیم وضعیت غیر از این میشد و ایران اکنون یکی از کشورهای پیشرفته و مهم آسیا بود.
گفتم : از شاه حمایت بیشتر میکردید؟! یعنی تعداد بیشتری از مردم را میکشتید؟
گفت: نه منظورم این است که نباید اجازه میدادیم که رژیم شاه به نقطه برگشت ناپذیری برسد.
پرسیدم چه زمانی متوجه شدید که رژیم شاه به نقطه بازگشت ناپذیر رسیده است؟
با حسرت و تاثیر سر خود را تکان داد و گفت: بسیار دیر. من باید یک اقرار دیگر هم بکنم، من اصلا شناختی از آیت الله خمینی تا زمانی که یک باره در فضای رسانهای جهان مطرح شد، نداشتم. ما اصلا تصور نمیکردیم که خطری از جانب جریان های اسلامی و به ویژه «روحانیون» بر ضد شاه وجود دارد. من هیچ گزارش اطلاعاتی و امنیتی مهمی در مورد آیت الله خمینی دریافت نکرده بودم. البته من در چند سال منتهی به انقلاب دیگر وزیر امور خارجه نبودم ولی گزارش های مهم و راهبردی را مرتبا دریافت میکردم.
فیلم زیر؛ گزارش آسوشیتدپرس از کنفرانس مطبوعاتی شاه و کیسینجر در تهران: (۶ اوت ۱۹۷۶) محمدرضا پهلوی، شاه ایران و هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در تهران درباره روابط آمریکا و ایران صحبت کردند.
