کمیتهٔ آزادی علمیِ انجمن مطالعات ایرانی (AIS-CAF) در نامه‌ای به مقامات حکومتی هشدار داده است که برخوردهای اخیر با پژوهشگران و محققان “آشکارا با انگیزه‌های سیاسی” انجام شده و “امنیت پژوهش و آزادی اندیشه را به‌شدت تهدید می‌کند”.
در این نامه گفته شده است نیروهای امنیتی پرویز صداقت (پژوهشگر اقتصادی)، مهسا اسدالله‌نژاد (جامعه‌شناس) و شیرین کریمی (نویسنده و مترجم) را در خانه‌هایشان بازداشت و به زندان منتقل کرده‌اند.
محمد مالجو، اقتصاددان و هیمن رحیمی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی نیز به‌طور مداوم برای بازجویی احضار شده‌اند. هر پنج نفر بر اساس فعالیت‌های علمی و انتقادی خود با اتهام “اقدام علیه امنیت ملی” روبه‌رو شده‌اند.
در بخشی از این نامه آمده است که با وجود آزادی صداقت، اسدالله‌نژاد و کریمی با قرار وثیقه در ۱۲ نوامبر، اتهامات طرح شده همچنان علیه آنان برقرار است.
کمیتهٔ آزادی علمی انجمن ایران پژوهی تاکید می‌کند که هدف قرار دادن پژوهشگران مستقل خارج از ساختار رسمی دانشگاه‌ها نشان‌دهنده “رویکرد محدودکننده و نگران‌کننده” دولت ایران نسبت به آزادی علمی است.
انجمن مطالعات ایرانی، که نهادی بین‌المللی و علمی است و از سال ۱۹۶۷ در حوزهٔ مطالعات مرتبط با ایران فعالیت می‌کند، اعلام کرده است: «این اقدامات نقض آشکار حقوق اولیه شهروندی و استقلال علمی است و آزادی علمی را به‌عنوان یک حق بنیادین تهدید می‌کند.»
این نهاد از مقامات جمهوری اسلامی خواسته است به تعهدات حقوقی ایران پایبند باشند؛ از جمله ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر که بر حق دسترسی آزاد به آموزش و پژوهش تاکید دارد.
برخی تحلیل‌گران و ناظران سیاسی معتقدند که افزایش بازداشت پژوهشگران و فعالان مدنی در هفته‌های اخیر، صرفا اقدامی پراکنده یا امنیتی نیست، بلکه نشانه‌ای از رویکردی گسترده‌تر برای کنترل فضاهای فکری و جلوگیری از شکل‌گیری گفتمان‌های انتقادی در جامعه است.
