ناپدیدشدن وزیر دفاع چین از انظار عمومی، گمانهزنی درباره تکرار سرنوشت وزیر خارجه این کشور این بار برای وزیر دفاع چین را افزایش داده است. بر اساس گزارشها، ژنرال لی شانگفو، وزیر دفاع چین، طی دو هفته گذشته به طور علنی دیده نشده و این موضوع بحث و گفتوگوهایی را در شبکههای اجتماعی در مورد محل اختفای او و جنگ قدرت میان مقامات ردهبالای حزب کمونیست چین برانگیخته است.
غیبت چهره عمومی ارتش چین یادآور ناپدیدشدن وزیر امور خارجه سابق، چین گانگ، است. او که تحت حمایت شی جینپینگ، رهبر چین، بود در ۲۵ جولای و پس از ۳۰ روز ناپدیدشدن از انظار عمومی، به طور ناگهانی برکنار و فرد دیگری جایگزین او شد. مدت کوتاهی پس از برکناری او، وزارت امور خارجه تقریبا تمام مشخصات و فعالیتهای عمومی چین را از وبسایت خود پاک کرد. هرچند برخی از این اخبار و اطلاعات مجددا در وبسایت رسمی این وزارتخانه ظاهر شد، آقای چین از ژوئن تاکنون هیچ حضوری در انظار عمومی نداشته است.
عزل چین گانگ از وزارت خارجه نشان میدهد که از زمان به قدرت رسیدن شی از سال ۲۰۱۲ تاکنون، این اولین باری است که وی قادر به دفاع از یکی از مقامهای تحت حمایتش نیست، درحالی که چین یک مقام خاص در بین افراد تحت حمایت شی جینپینگ بود و کسی بود که رهبر حزب کمونیست چین از او برای رسیدن به درجات بالای قدرت حمایت کرده بود. به نظر من، برکناری چین گانگ نشان میدهد که اقتدار شی جینپینگ کاهش یافته است؛ هرچند آقای «چین» هنوز عنوان یک عضو شورای ایالتی را حفظ کرده اما به نظر میرسد که قدرتی ندارد و از دید عموم غایب است.
از طرفی، در چنین شرایطی شی جینپینگ نیز از انظار عمومی ناپدید شده است و اینکه هرازگاهی در مکانهایی چون غرب یا شمال شرق چین بدون دلیل موجهی ظاهر میشود، نشان میدهد که وضعیت بدی در رژیم کمونیست چین حاکم است. بگذریم از اینکه در فرماندهی عالی نظامی رژیم کمونیستی چین چه آشفتگی و نابسامانیای به وجود آمده است.
به نظر میرسد تحلیل مفسران از پیروزی رهبر حزب کمونیست چین در بیستمین کنگره این حزب در نوامبر گذشته اشتباه از آب درآمده است. آنچه در ظاهر نشان داده شد، فقط یک نمایش پیروزی بود، اما در واقعیت مرحلهای از یک مبارزه مستمر و مرگبار برای قدرت بود. در کنگره حزب کمونیست چین در نوامبر گذشته، شی توانست بالاترین رأی را برای رهبری حزب کمونیست چین در یک دوره پنجساله دیگر به دست آورد. شی به ظاهر شکستناپذیر از یک ضعف اساسی رنج میبرد، اینکه او از یک نظام سیاسی توتالیتر دفاع میکند که مجموعهای از مشکلات عمیق و طولانیمدت را ایجاد کرده است که نمیتواند آنها را حل کند. او آن مشکلات را ایجاد نکرد، اما برای یک دهه، آنها را نادیده گرفت و تشدید کرد و اکنون ناتوان از حل آن مشکلات است؛ درحالی که مردم چین و جهان این مشکلات را میبینند. دشمنان او در داخل و خارج با علاقه شدیدی نظارهگر هستند و در پشت صحنه علیه او مانور میدهند.
در این میان تحلیلگران میگویند که اخراجهای ناگهانی نشان میدهد که شی بهدنبال بازگرداندن کنترل خود بر ارتش و حذف فساد، بی وفایی و ناکارآمدی از صفوف ارتش بوده است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که فرماندهان نظامی ممکن است به فساد متهم شوند، اگرچه برخی گفتهاند که ظن به بیوفایی نسبت به شی در ارتش آزادیبخش خلق ممکن است، دخیل باشد. در ماه ژوئیه، چین همچنین وزیر امور خارجه، «کین گانگ» – یکی دیگر از مقاماتی که در زمان شی بهقدرت رسیده بود – بدون هیچ توضیحی برکنار کرد. این دو مقام آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود، گفتند که معتقدند ژنرال لی به ظن فساد تحت بازجویی قرار گرفته است.
شی هنوز از نظر سیاسی غیرقابل شکست به نظر میرسد؛ زیرا رهبری حزب کمونیست، مقامات ارشد نظامی و سرویسهای امنیتی مملو از وفاداران او هستند. با این حال، غیب شدن ناگهانی چنین مقامات بلندپایهای، مشکلات سیستمی را که تحت سلطه یک رهبر واحد بوده، آشکار کرده و سوالاتی را درباره تصمیمگیریهای شی ایجاد کرده است؛ زیرا مقامات در دوره او و توسط وی ارتقا یافتهاند.
یک کارشناس ارتش آزادیبخش خلق در موسسه تحقیقات دفاع و امنیت ملی، اندیشکدهای در تایپه که توسط دولت تایوان تامین مالی میشود، گفت که او بیش از ۹۰درصد مطمئن است که ژنرال لی از سمت خود برکنار شده است. او گفت: «برای شی جینپینگ، این موضوع، به معنای از دست دادن چهره است و در ارتش و در سراسر چین، مردم متوجه خواهند شد، حتی اگر این را آشکارا نگویند.»