خودروی مشکی رنگ درخشانی در مرکز زلزله مرگبار ترکیه در شهر پازارجیک مشاهده شد. خودرو حامل “رحب طیب اردوغان” رئیس جمهور ترکیه بود. او از کنار شهروندانی که آتش روشن کرده بودند تا در سرمای شدید در میان انبوه آواری که زمانی خانه‌های شان بود خود را گرم کنند عبور کرد.
به گزارش گاردین، اردوغان به طور محتصر با ساکنانی که خانه‌های شان ویران شده بود و مضطرب بودند صحبت کرد و به حای آن که از ساخمان‌های ضعیف ساخته شده به دلیل فساد اداری در ترکیه و یا درباره پاسخ‌های امداد و نجات همراه با تاخیر بگوید زلزله را تنها مسئول و مقصر خرابی‌ها دانست. او به یکی از ساکنان پازارجیک گفت: “آن چه اتفاق افتاده، رخ می‌دهد این بخشی از نقشه سرنوشت است”.
او چند ماه پیش از آن نیز فاجعه مرگبار رخ داده در یک معدن زغال سنگ دولتی را “طراحی سرنوشت” دانسته بود انفجاری که دست کم ۴۱ کشته برجای گذاشت.
اردوغان در سخنرانی‌ای در منطقه زلزله زده کاهرامان ماراش در پاسخ به انتقادات مطرح شده از سوی منتقدان درباره عملیات نجات که او آنان را “تحریک کنندگان” خواند با لحنی انتقادی گفت: ” البته کاستی‌هایی وجود دارد. شرایط برای دیدن مشخص است. نمی‌توان برای چنین فاجعه‌ای آماده بود”.
خودداری اردوغان از پذیرش انتقادات نسبت به واکنش دولت کمک چندانی به فرونشاندن خشم فزاینده عمومی در مورد واکنش دیرهنگام دولت به فاجعه نکرده است. به نظر می‌رسد در برخی از روستا‌های دورافتاده ترکیه تا به امروز نیروی امدادگری وارد نشده است.
در سراسر جنوب ترکیه مناطقی که به طور سنتی سنگر‌های حمایت از رئیس جمهور و حزب عدالت و توسعه شهروندان آواره‌ای که در شرایط سرما زنده مانده بودند آشکارا از تاخیر در امداد رسانی و مجبور شدن خوابیدن در سرما علیرغم وعده‌های دولت گلایه داشته اند. نارضایتی فزاینده آنان نشان دهنده آزمونی پیش بینی نشده و بزرگ برای رهبری دو دهه‌ای اردوغان است درست سه ماه پیش از انتخاباتی که قرار است در ماه مه برگزار شود.
اردوغان در طول دو دهه گذشته تصویری را از خود معرفی کرده و پرورش داده که هم شیرین است و هم ترش: او فردی مستبد، اما موثر و شخصیتی مردسالار است که تقریبا آن چیزی است که پیش‌تر “دولت بابا” نامیده می‌شد: دولتی پدرانه. به همین دلیل است که پایگاه حمایتی اش او را دوست دارند و مخالفان اش از او می‌ترسند. خشم او به همان اندازه جدی است که شفقت اش واقعی می‌باشد.
“سونر چاپتای” از انستیتو سیاست خاور نزدیک واشنگتن و نویسنده چندین کتاب در مورد رهبری اردوغان می‌گوید: “این تمامیت و کلیت بِرَند اوست که در محک آزمون قرار گرفته است. این وضعیتی قابل توجه است، زیرا اردوغان جایگزین یک دولت پدرسالار فراگیر و مستبد دیگر شد که اساسا پس از زلزله بزرگ دیگری در سال ۱۹۹۹ میلادی از هم فروپاشید”.
واکنش ضعیف دولت وقت به زلزله سال ۱۹۹۹ میلادی ایزمیت به قدرت گرفتن اردوغان و حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۳ میلادی کمک کرد جایی که این چهره جوان و مرموز قول کارآمدی و مراقبت از مردم برای التیام زخم‌های کشور را پس از فاجعه‌ای با بیش از ۱۷ هزار کشته داده بود.
حکومت دو دهه‌ای حزب عدالت و توسعه با رونق ساخت و ساز در سراسر کشور شناخته شده، زیرا اردوغان تلاش کرد تا کشوری را که زمانی درگیر مسائل و معضلات زیرساختی و مسکن گسترده بود متحول سازد و نوید تحول اقتصادی و اجتماعی را در این فرآیند داده بود. اما در این میان فقط تعداد انگشت شماری از شرکت‌های ساختمانی که با دولت ارتباط داشتند قدرتمند شدند.
طی سالیان زیرساخت‌های تازه حضور دولت را حتی در دورافتاده‌ترین نقاط ترکیه به نمایش می‌گذاشتند. اکنون، اما بسیاری از همان بلوک‌های آپارتمانی ساخته شده به عنوان بخشی از رونق ساخت و ساز توسط حزب حاکم بر اثر زلزله با خاک یکسان شدند. در کاهرامان ماراش برخی از برج‌های بدون آسیب دیدن پابرجا باقی مانده بودد در حالی که برخی دیگر کاملا دچار فروریختن شده بودند.
سونر چاپتای می‌گوید: اقدامات اردوغان همیشه مبتنی بر این استدلال است که ترکیه در شرایط سخت به یک رهبر مستبد موثر نیاز دارد. با این وجود، پایگاه هواداران اردوغان با پذیرش بخش استبدادی هویت سیاسی او بدون تسکین موثر پس از زلزله اخیر مشکل خواهد داشت.
فیلم زیر؛ خبرنگار یک تلویزیون پربیننده در ترکیه: این ویترینی تیره و تار است که نشان می‌دهد ساخت و ساز‌ها با قوانین و معیار‌های یکسان و استاندارد ساختمانی انطباق نداشته اند چرا که اگر غیر از این بود فروپاشی ساختمان‌ها در زمان وقوع زمین لرزه رخ نمی‌داد…
