نشریه اکونومیست با تیتر “مهمترین انتخابات سال ۲۰۲۳” نوشت: برای نجات دموکراسی در ترکیه اردوغان باید برود
هفتهنامه اکونومیست در مقالهای نوشت: اردوغان خیلی امیدوار است که احساسات رأیدهندگان میهنپرست را برانگیزد. اما به نظر میرسد، سیاستهای او برای پیروزیاش کافی نباشد. مردی که از سال ۲۰۰۳ تاکنون با روشی که هر روز بر استبداد او افزوده بر ترکیه حکومت کرده، اما اکنون بیش از همیشه در خطر از دست دادن جایگاه خود است.
اکثر نظر سنجیها نشان میدهد که اردوغان با اختلاف اندکی از رقیب خود عقب است. اگر اردوغان شکست بخورد، این موضوع میتواند یک تغییر سیاسی خیرهکننده با پیامدهای جهانی باشد. مردم ترکیه آزادتر و به مرور زمان مرفهتر خواهند شد. یک دولت جدید روابط آسیبدیده با غرب را ترمیم خواهد کرد.
خبرگزاری کردپرس نیز در تحلیلی نوشت: ترکیه در حال آماده شدن برای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی خود است که قرار است در ۱۴ می برگزار شود. به مناسبت صدمین سالگرد جمهوری ترکیه، این انتخابات از اهمیت زیادی برای ارزش های نمادین و پیامدهای مشخصی که برای آینده ترکیه دارد، برخوردار است. نامزد اصلی اپوزیسیون، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (CHP) است، رهبر حزبی که در ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳ تاسیس شده است. CHP ائتلافی متشکل از شش حزب مخالف را رهبری می کند که همه انها مشتاق هستند با پایان دادن به حکومت ۲۰ ساله رئیس جمهور رجب طیب اردوغان و لغو سیستم ریاست جمهوری اقتدارگرا که در سال ۲۰۱۸ وضع شده است، تاریخ سازی کنند.
صرف نظر از نتیجه انتخابات، باید به کمال قلیچدار اوغلو برای مدرن سازی CHP، که به طور سنتی یک حزب ملی گرا و تا حدودی نخبه گرا بوده است، تبریک گفت. تحت رهبری قلیچدار اوغلو، CHP گفتمانی فراگیر نسبت به محافل محافظه کارانه ایدئولوژیک را پذیرفته و نقشی ارتباطی را ایفا کرده است. همچنین لحنی صلح طلبانه نسبت به کردها اتخاذ کرده است. یکی دیگر از دستاوردهای قابل توجه، موفقیت در حفظ ائتلاف اپوزیسیون متنوع است، با وجود نزدیک شدن به فروپاشی در مارس ۲۰۲۳ به دلیل اختلاف بر سر نامزدی قلیچداراوغلو برای نامزد مشترک ریاست جمهوری که اپوزیسیون را تا مرز فروپاشی برد. با وجود ائتلاف سازی ماهرانه اپوزیسیون، باید منتظر ماند که ایا این استراتژی برای تغییر نتیجه کافی خواهد بود.
این انتخابات بی سابقه است، به عنوان مثال، اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری شکست بخورد، او اولین رئیس جمهوری خواهد بود که از زمان تاسیس سیستم دولتی اقتدارگرا در سال ۲۰۱۸، کرسی خود را خالی می کند. در انتخابات شهرداری سال ۲۰۱۹، هیئت عالی انتخابات (YSK) پس از درخواست حزب عدالت و توسعه، پیروزی انتخاباتی اکرم امام اوغلو در استانبول را لغو کرد و در نتیجه مجبور به تکرار انتخابات شد. اپوزیسیون این بار با اختلاف بیشتری پیروز شد و اردوغان در نهایت مجبور به پذیرفتن نتیجه انتخابات شد. با این حال، در انتخابات ریاست جمهوری اینده، تغییر در نظام کشور مستلزم تحول بنیادی در قوانین سیاسی است و نه فقط یک فرد جدید در راس هرم قدرت. و در جهت نیل به این هدف، احزاب مخالف متعهد به بازگرداندن سیستم پارلمانی شده اند. با توجه به اینکه انتظار می رود رقابت برای ریاست جمهوری نزدیک دنبال شود و هیچ یک از چهار نامزد بیش از ۵۰ درصد آرا را به دست نیاورند، دور دوم معادلات را به طور کامل تغییر می دهد. پیش بینی اینکه اردوغان چگونه به یک شکست پاسخ خواهد داد دشوار است، زیرا هیچ الگوی تاریخی برای پیروی وجود ندارد. ما فقط می توانیم گفته های صاحب نظران را بر اساس شخصیت و اقدامات قبلی او بسنجیم، که نشان می دهد او هر کاری برای ماندن در قدرت انجام می دهد.
این باور صحیح که انتخابات به عنوان یک رفراندوم برای رهبری اردوغان عمل می کند وجود دارد. هر دو ائتلاف فاقد انسجام ایدئولوژیک قابل توجهی هستند، بنابراین عامل تعیین کننده، در نهایت، پذیرش یا رد اردوغان است. با این حال این حقیقت که رژیم اقتدارگرای اردوغان توسط یک کادر ایدئولوژیک مبتنی بر یک مدل اقتصادی سرمایه داری تقویت می شود که وفاداران را با انگیزه های مادی وسیع برای اطمینان از ادامه آن حفظ می کند.
به طور کلی، در نتیجه این انتخابات تاریخی اتفاقات مهمی خواهد افتاد به طور مثال، ایا در صورت شکست احتمالی اردوغان، او نتیجه را می پذیرد یا وفاداران او در برابر نتیجه مقاومت خواهند کرد؟ ارتش چگونه به یک نتیجه مورد مناقشه یا یک دوره احتمالی عدم اطمینان داخلی پاسخ خواهد داد؟ اگر اردوغان پیروز شود، آیا امیدی به بازگشت به لیبرال دموکراسی در ترکیه وجود دارد؟ همانطور که به آینده نگاه می کنیم، یک چیز قطعی است: ما باید برای همه سناریوها، از جمله دوران آشفته تحول، آماده باشیم.
گفتنی است رقیب اردوغان در یک برنامه تلویزیونی از طرفداران خود خواست در صورت پیروزی او شب انتخابات برای جشن گرفتن بیرون نروند و درباره «اقدامات تحریکآمیزی» که ممکن است در این شب صورت بگیرد هشدار داد.
کمال قلیچداراوغلو گفت: ممکن است برخی عناصر مسلح در این شب بیرون بیایند و خشم مخالفان نیز تحریک شود؛ بنابراین از طرفداران خود خواست در این شب «شادی خود را به نمایش نگذارند و همه در خانه بمانند».