رضا پهلوی : با آشتی ملی میتوان هزینه تغییر رژیم را کاهش داد
منبع: دویچه وله
رضا پهلوی در گفتوگویی اختصاصی با دویچهوله گفت که مشکل اساسی در ایران، نه مناقشه هستهای، بلکه نقض حقوقبشر و نبود دمکراسی است. وی تصریح کرد که تشکیل شورای فراگیر اپوزیسیون ضرورتی عاجل است
.
دویچه وله : آقای پهلوی ، قرار بود در روز پنجشنبه ( ۴ خرداد/۲۴ مه) هیأتی ایرانی گزارشی از وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، به کمیسیون حقوق بشر پارلمان آلمان ارائه دهد. اما ظاهراً این نشست برگزار نمیشود. دلیل لغو این نشست چیست؟
رضا پهلوی : همانطور که اشاره کردید، این دعوت از من شده بود و من فکر کردم با تعدادی از هم میهنانم که در این زمینه، به عنوان دانشجو، روزنامه نگار و غیره تجربیات شخصی خودشان از درون کشور را دارند، کلاً راجع به وضعیت حقوق بشر در ایران، ملاقاتی داشته باشیم. البته وقتی دیروز (۲۳ مه) وارد برلین شدیم، اطلاع داده شد که این جلسه لغو شده. تا این لحظه هم هیچ توضیحی داده نشده که علت آن چیست. احتمال دارد دلیل آن مذاکراتی باشد که همزمان در بغداد صورت میگیرد. ولی من نمیخواهم حدس بزنم و در ارتباط با این مسئله، روی حدس جلو برویم
.
ولی خوشبختانه امروز (صبح پنجشنبه)، در پارلمان ملاقاتی داشتیم با یکی از نمایندگان حزب لیبرال که یکی از اعضای این کمیسیون هست و همچنین با یکی از مسئولین بخش مربوط به ایران که اتفاقاً ایرانیالاصل است، ملاقات داشتیم. که فرصتی بود برای این گروه که بتوانیم مسائلی را که در نظر داشتیم مطرح کنیم. البته سئوالاتی هم از ما شد که ما هم نظرت خودمان را در ارتباط با این سئوالها بیان کردیم
.
شما به عنوان سخنران اصلی از سوی این هیأت ایرانی انتخاب شده بودید. گزارش شما که گفته میشود "مکتوب و مستند" است، دربرگیرنده چه موضوعاتی بود؟
البته با توجه به اینکه جلسه ی امروز مقداری متغیر بود، فقط مسئله ی حقوق بشر مطرح نشد، بلکه سئوالات خیلی اساسیتری مطرح شدند در ارتباط با سیاست خارجی دولت آلمان و انتظارات ما ایرانیهایی که طرفدار تغییر نظام ایران و جایگزینی آن با یک نظام سکولار و دمکراتیک و یک حکومت پارلمانی که در آن دین از حکومت جداست، هستیم. در این رابطه بحث اساسی مان این بود که تنها خواستهای که ما امروز از جهان داریم، حمایت از خواست مردم ایران در حق برگزاری انتخابات آزاد است
.
این را هم میتوانم بگویم که در اصل، این نقطه ی اشتراک اکثر نیروهای آزادیخواه کشور است، علیرغم اینکه از نظر ایدئولوژیک اختلاف سلیقه هم دارند که طبیعی است داشته باشند و موضوع امروز ما اختلاف سلیقه مان در تفاوت رأی نهایی مان نیست، بلکه اشتراک هدف در اینکه این انتخابات را بتوانیم در کشورمان برقرار کنیم. سئوال اصلی هم اینجاست که آیا جمهوری اسلامی تن به انتخابات آزاد خواهد داد و اگر نداد، آن وقت چی؟! که در اصل میرویم سر مسئله ی اینکه توقع ما از جهان این نیست که شما بیایید رژیم را عوض کنید، آن به خود مردم ایران مربوط است
.
سئوالاتی از ما شد، از جمله اینکه «شما میدانید مردم ایران به چه چیزی رأی خواهند داد؟» من پاسخ دادم خیر؛ من نمیتوانم پیشگویی کنم که مردم به چه چیزی رأی خواهند داد و برای همین است که میگوییم میزان باید صندوق رأی باشد. برای همین است که میگوییم هیچکسی نمیتواند مدعی این باشد که مردم به چی رأی خواهند داد. ولی در اینکه باید این حق را به مردم داد که انتخاب خودشان را بکنند، هیچ بحثی نیست. حال چه از دید ایرانیان و چه دولتهایی که دمکراتیک هستند که اساس دمکراسی را باید بگذارند بر حق حاکمیت مردم، چیزی که جمهوری اسلامی به ما نمیدهد، بحث اینجاست
.
سئوالاتی هم راجع به سیاست ایران، مسئله ی ایران و تغلیظ مطرح شد که در اینجا ما فاکتور حقوق بشر را مطرح کردیم و گفتیم که از دید مردم ایران، مسئله ی محوری برای ملت ایران، مسئله ی نقض حقوق بشر و آزادی سیاسی است. مسئله ی هسته ای، یک مسئله ی ثانوی است، معضل اصلی مردم ایران نیست و اگر شما غربیها در مذاکراتی که با جمهوری اسلامی دارید، تنها نکته ای که در نظر دارید، صرفاً پروندهی هسته ای است و اگر اضافه بر آن، مسئله ی حقوق بشر را طرح نکنید، در اصل تودهنی ای است به مردم ایران که ما به وضعیت شما اهمیت نمیدهیم و فقط دنبال منافع خودمان هستیم
.
حرف ما این بود که اگر این پیغامی است که میخواهید به مردم ایران بدهید، بنابراین همین شیوه را میتوانید ادامه بدهید. اگر نه؛ مسئله ی حقوق بشر و نهایتاً دمکراسی، که ضمناً به نظر من، آخرین راهکار نهایی است برای اینکه در آن منطقه واقعاً امنیت به وجود بیاید، این است که کمکی بشود به دمکراسیزاسیون. جمهوری اسلامی هم هرگز به این کار تن نخواهد داد. اگر سیاست شما تحریم و فشار روی رژیم، صرفاً به خاطر وادار کردنش به بازگشت به میز مذاکره باشد، این سیاست تا به امروز جواب نداده است، بار دیگر هم آنطور که من پیشبینی میکردم در بغداد هم شکست خورد و رژیم طبق معمول فقط به جهت زمان خریدن پای این مذاکرات رفته است
.
حرف آخر هم این بود که زمانی میرسد که شما به عنوان دولتهای خارجی، به خاطر منافع مردم ایران، آزادی و حقوق بشر هم که نباشد، به خاطر منافع خودتان هم که باشد، باید ببینید اهرم فشاری که رژیم بیشتر به آن عکس العمل نشان خواهد داد، کجاست. جمهوری اسلامی اینقدر از تحریم نگران نیست. تنها چیزی که باعث میشود آقای خامنه ای و بقیه ی مسئولین خوابشان نبرد، این است که یک روزی مردم روی دستشان بلند شوند و شما هیچ کاری در این سی سال نکرده اید که کمکی باشد به تقویت دست مردم و فقط بسنده کرده اید با دیالوگ با رژیم و مسئولین و رهبری اش و نه بقیه ی مردم ایران که اکثرشان خارج از این رژیم قرار دارند. ما نمیگوییم دیالوگ را با جمهوری اسلامی قطع کنید، میگوییم ولی وقتش رسیده که دیالوگ مستقیم با مردم ایران و آزادیخواهان ایران برقرار کنید و این چیزی نیست که جمهوری اسلامی حق اعتراض به آن را داشته باشد
.
آیا قصد دارید تلاش مشابهی را در دیگر کشورهای اروپایی هم دنبال کنید؟
قبلاً هم این کار را کرده ام. من فکر میکنم خیلی از پارامترها عوض شده است. کمیسیونهای مختلفی در دولتهای مختلف و پارلمانهای اروپایی وجود دارند که با نمایندگان بعضی از آنها صحبت کرده ام و آمادگی خیلی بیشتری از سابق دارند که وارد دیالوگ رسمی بشوند؛ چنانچه اپوزیسیون بتواند یک مرکزیت و مکانیسم واحدتری را فراهم کند برای یک دیالوگ ساده تر، از حالت پراکندگی دربیاید و بتوانیم یکصدایی بیشتری داشته باشیم. البته این تکلیف شب خود اپوزیسیون است. این یک بحث درونی ما ایرانیها است که چگونه با هم هماهنگ کنیم
.
ولی استقبالشان در این زمینه گفتگوی مستقیم با اپوزیسیون از هر زمانی بیشتر است و فکر میکنم بخش زیادی از آن به خاطر این است که دیگر از این دیپلماسی لایتناهی خسته شده اند و متوجه شده اند که پارامتر دیگری را باید وارد معادله کنند؛ اگر بخواهیم از سناریوی تهاجمی احتراز کنیم. نمیشود صاف از دیپلماسی رفت به حمله ی نظامی. اتفاقاًّ بحث اصلی من، از جمله با اسراییلیها، اینجاست که راه بهتری هست برای حل مشکل، بدون اینکه لازم بشود یک سناریوی نظامی را در نظر گرفت. ولی یک راه بیشتر نمیماند و آن هم تقویت مردم ایران از درون و حمایت از اپوزیسیون است
.
همانطور که میدانید، مذاکرات اتمی در بغداد برگزار شد. گرچه جزییات این مذاکرات هنوز روشن نیست، اما در صورت دستیابی به یک تفاهم میان ایران و جامعه ی بین المللی و تثبیت احتمالی جمهوری اسلامی، آیا شرایط برای فعالیت اپوزیسیون ایران تغییر خواهد کرد؟
اولاً فکر میکنم به جای سئوال فرضی، نتیجه را ببینیم. هنوز رسماً اعلام نشده، ولی به احتمال خیلی قوی و بر اساس آخرین اطلاعاتی که به من داده شده، آن مذاکرات به نتیجه نرسیده و قاعدتاً به زودی خبرش پخش میشود که این هم باز به یک بن بست خورد. بنابراین این سئوال فرضی است که میکنید
.
اگر منظورتان این است که حالا چی؛ به نظر من، دنیا باید الان تصمیم اساسی بگیرد که تا چه حدی میتوانند پیش بروند، بدون اینکه تمام اصول را زیر پا گذاشته باشند. چیزی که من میتوانم بگویم، این است که آنهایی که برای آزادی کشورشان مبارزه میکنند، از جمله خود من و خیلی های دیگر در داخل و خارج، چه دنیا بخواهد و چه نخواهد، چه کمکمان بکنند، چه نکنند، ما کار خودمان را باید بکنیم. حرف ما به دنیا این است که شما هرچه کمتر به ما کمک کنید، هزینه را بر مردم ایران برای به دست آوردن آزادی سنگینتر کرده اید. ولی ما به خاطر سازش شما با رژیم، دست از مبارزه برنخواهیم داشت. حال دیگر این با شماست و وجدان خودتان که چه چیزی برایتان مهمتر است؛ آیا به نظر شما، مردم ایران کمتر لایق ارزشهایی هستند که شما برای خودتان محترم میدانید که باید با یک رژیم مذهبی تا بکنند و این همه شکنجه و کشته و بدبختی داشته باشند؟
چون قطعاً میدانید که این حکومت نمیتواند تا ابد پابرجا باشد، یک روزی جواب این مردم را در درازمدت باید بدهید. حال در اینجا منافع اقتصادی مهمتر است، در جایی وجدان و اخلاق توی کار میآید. به همین دلیل بود که آپارتاید تمام شد، به همین دلیل بود که خیلی از دیکتاتورهای نظامی در آمریکای لاتین از بین رفتند، به همین دلیل بود که از لخوالسلا و واسلاو هاول حمایت شد و اگر نمیشد، امروز این کشورها همچنان زیر یوغ دیکتاتوریهای کمونیستی یا دیکتاتوریهایی مثل صدام حسین، قذافی بودند. بالاخره نوبت ایران هم خواهد رسید
.