همه ظرفیتهای توسعهای کشور را از بین بردند
برای تبیین سیاستهای کلی اصل ۴۴، دو ابلاغیه صادر شد که دومی ۱۳۸۴ بود. در دوره ۱۳۸۴ به بعد، با یک شیوه فاجعهآمیزِ اداره کشور روبرو بودیم و طرزِ خصوصیسازی در این دوره، چه از نظر گستره و عمقِ فسادزایی و چه ازنظر شکل دادن به یک هیولای جدید به نام شبهدولتیها و چه از نظر افزایشِ بیسابقهی اتکای دولت به فروش داراییهای بینالنسلی تحت عنوان خصوصی سازی، فاجعهآمیز رکورد زد. به شرحی که اشاره کردم، نفس عدم تمایل به واکاویِ این تجربه فاجعه آمیز، خود به اندازه کافی گویاست و نشان میدهد که آنهایی که دست اندرکار بودهاند یا ذینفع بودهاند، چرا اصلا مایل نیستند این تجربه زیر ذرهبین قرار بگیرد. شما وقتی طول و عرض آنچه به نام خصوصیسازی در ایران انجام شده را نگاه میکنید، میبینید که این ابعاد هیچ نسبتی با الزامات و اقتضائاتِ اداره کارآمدتر کشور ندارد و مساله، مساله از بین بردنِ همه ظرفیتهای توسعهایِ کشور بودهاست.
داراییهای «بینِ نسلی» را صرف امور جاری کردند
حتی اولین تعریف از ضوابط هم رعایت نشده.
به هیچ وجه در هیچ کدام از این واگذاریها، ضوابط رعایت نشده. در سال ۱۹۹۳، برنامه توسعه ملل متحد، گزارش توسعه انسانی آن سال را به تجربه شکست خورده خصوصیسازی در کشورهای در حال توسعه اختصاص داد. به نظر من آن گزارش، یک گزارش درخشان و ممتاز محسوب میشود که هرگز به زبان فارسی ترجمه نشد و انتشار پیدا نکرد. در صفحه ۵۳ این گزارش، جدول زیبایی ترسیم شده بود و تیتر درشتی داشت تحت عنوان هفت گناه خصوصیسازی. به نظر من، ضابطه مورد نظر شما آن هفت عملکردی است که UNDP در فاصله ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۳ از تجربیات کشورهای در حال توسعه جمع آوری کرده بود. آن گزارش تصریح میکرد هر کشوری که یکی یا ترکیب چند تا از این هفت گناه را انجام داده، بدون استثنا در خصوصیسازی با شکست روبرو شده؛ مثلا یکی از این گناهان که در گزارش خیلی در مورد آن تاکید شده بود و نشان دهنده یک ظلمِ بین نسلی بود، این بود که بزرگترین گناه تحت عنوان خصوصیسازی، این است که دولتها، داراییهای بین نسلی خود را بفروشند و خرج امور جاری کنند. این یکی از مضامین اصلی خصوصیسازی در کل دوره ۱۳۸۴ تا امروز بوده؛ یعنی به تعبیر UDNP، خصوصیسازی همواره با یک گناه یا ظلم بین نسلی همراه بوده؛ داراییهای بین نسلی را به جای این که تبدیل به داراییِ بین نسلی جدید بکنند، فروختهاند و عایداتش را صرف امور جاری خود کردهاند.